Tijdens de corona lockdown leerden we thuis werken. Zowel bedrijven als medewerkers pasten zich aan. We ontdekten nieuwe manieren van samenwerken. Investeerders, eigenaars en gebruikers van kantoorvastgoed moeten daarom nadenken over de toekomst. Hebben we nog een kantoor nodig? Of moet het een andere functie krijgen?
De twee belangrijkste voordelen van thuiswerken
Starfish deed een analyse van de tweets die werknemers verstuurden in verband met thuiswerk en telewerk. De negatieve tweets over telewerk en thuiswerk (41%) blijken licht in de meerderheid in vergelijking met de positieve tweets (36%). Uit de diepere analyse bleek wel dat die negatieve trend erg versterkt wordt door de specifieke context van de coronacrisis. Het telewerk en thuiswerk zelf wordt vaak positiever beoordeeld. Het zijn de beperkingen door ‘Corona’ die de toon negatiever kleuren.
Starfish leidt uit onderstaande wordcloud af wat de belangrijkste voordelen zijn die mensen in hun tweets vermeldden.
1.Tijd besparen
In de eerste plaats de tijd die normaal ‘verloren’ geraakt tijdens het pendelen tussen thuis en werk. Maar Er zijn er zijn vaak ook minder prikkels die afleiden (telefoon, collega’s die hen storen, mensen die babbelen, etc.). De tijd die nu vrijkomt, investeren we op basis van de analyse van de tweets in samenzijn met het gezin of extra beweging.
2.Flexibiliteit
Een tweede grote voordeel is de flexibiliteit om de werkdag in te vullen volgens de persoonlijke voorkeur.
Het einde van openlandschapskantoren?
Bij veel bedrijven zal thuiswerk een zwaarder gewicht krijgen dan in het precoronatijdperk. Facebook en Twitter maken telewerk permanent voor wie dat wil. Werknemers mogen naar het kantoor komen, maar worden niet verplicht. Tenzij ze jobs doen waarvoor dat nodig is, zoals het onderhoud van de servers.
Het is uitkijken of die aanpak doorsijpelt naar de klassieke bedrijfssectoren. Apple was destijds een trendsetter met het openlandschapskantoor. Door veel volk uit verschillende disciplines op dezelfde vloer samen te zetten wou Steve Jobs toevallige ontmoetingen ontlokken, om samenwerking en creativiteit te stimuleren. Een visie die al enige tijd op haar retour is. Toch werken nog veel mensen in een ‘open landschap’, vaak met een koptelefoon op om zich te kunnen concentreren op hun werk.
De huidige crisis kan wel eens de doodsteek betekenen voor de openlandschapskantoren, zegt professor arbeidsgeneeskunde Lode Godderis (KU Leuven) in het Radio 1-programma ‘De wereld vandaag’. Wat komt in de plaats? "We gaan naar ruimtes waar geconcentreerd alleen kan gewerkt worden, in combinatie met vergaderzalen en flexruimtes waar mensen in overleg kunnen gaan en kunnen brainstormen, en wat meer prikkels kunnen hebben. Maar thuiswerk zal daar een belangrijk onderdeel van zijn."
Godderis denkt dat de stimulans die thuiswerk nu heeft gekregen, zo groot is dat die minstens voor een deel permanent zal blijven doorwerken. "Heel veel werkgevers hebben erin geïnvesteerd, en extra computers, laptops enz. gekocht. De stap naar thuiswerk is nu echt wel gezet."
Uiteraard moet ook de werkgever mee in het verhaal, en moet er voldoende vertrouwen zijn. Godderis denkt dat het goed zou zijn als werkgever en werknemer daar een open gesprek over hebben. Eén praktische zaak is alvast opgelost. Bedrijven mogen van de FOD Financiën hun personeel tijdens de coronacrisis een belastingvrije vergoeding geven tot 126,94 euro per maand.
Een nieuwe functie voor kantoren?
Kantoren zijn al lang geen plaats meer waar efficiëntie en controle centraal staan. Bedrijven maken het verschil door innovatie, kenniscreatie en samenwerking. Voor geen enkel van die doelstellingen lijkt een kantoor een erg goede werkomgeving. Frederik Anseel noemt kantoren het administratieve equivalent van de lopende band in Henry Fords eerste autofabrieken. Maar die omgevingen hadden een doel: namelijk controle en efficiëntie. Anseel meent dat het kantoor een ontmoetingsplaats wordt waar werknemers, klanten en leverenciers samenkomen. Dat schrijft hij in een column in De Tijd.
Johan Portier, algemeen directeur van LeasePlan Belgium, zit op dezelfde lijn. ‘Kantoren krijgen een sociale functie, als pure werkplek verdwijnen ze. Voor bepaalde vergaderingen en moeilijke onderwerpen kom je het best nog samen, lichaamstaal blijft belangrijk. Om werknemers in de bloemetjes te zetten ook. En om het bedrijf een identiteit en een smoel te geven.’
Bij het aflopen van de huurcontracten, wachten de kantoorverhuurders moeilijke tijden. Wie alleen vierkante meters beton aanbiedt, zal als eerste van de markt verdwijnen ... of serieus moeten inboeten op de huurprijs. Het campusmodel, waar naast kantoren nog andere functies aanwezig zijn, kan een oplossing bieden. Eigenaars zullen moeten investeren in beleving. Naast de facilitymanager zal ook de communitymanager een belangrijke plaats krijgen in het organigram van een vastgoedbedrijf.